Równo nie znaczy tak samo. Jak skutecznie budować różnorodne zespoły w środowisku pracy – raport Fundacji TAKpełnosprawni
DE&I

Filtruj:

Miesiąc
Tematyka

Równo nie znaczy tak samo. Jak skutecznie budować różnorodne zespoły w środowisku pracy – raport Fundacji TAKpełnosprawni

Data publikacji: 30 września, 2024

Równo nie znaczy tak samo. Jak skutecznie budować różnorodne zespoły w środowisku pracy – raport Fundacji TAKpełnosprawni

Racjonalne usprawnienia są podstawą budowania różnorodnych zespołów. Tymczasem ponad połowa pracodawców, którzy mają doświadczenia we współpracy z osobami z niepełnosprawnościami, nie zna tego pojęcia. Z kolei aż 71,7% zatrudnionych osób z niepełnosprawnościami nigdy nie spotkało się z tym terminem. Takie wnioski płyną z raportu „Pracodawca na TAK – racjonalne usprawnienia w pracy dla osób z niepełnosprawnościami” przygotowanego przez Fundację TAKpełnosprawni na podstawie wyników ogólnopolskiej ankiety. Badanie pokazało, że problemem jest również brak odpowiedniej komunikacji ze strony osób potrzebujących usprawnień w pracy. Tylko 41,2% osób badanych kiedykolwiek zwróciło się do pracodawców z prośbą o usprawnienia, a głównym powodem jest brak wiedzy oraz strach przed reakcją otoczenia. Wyniki jasno pokazują, że obie strony rynku pracy potrzebują odpowiedniej edukacji, aby mogły efektywniej ze sobą współpracować.

 W tegorocznej edycji badania skupiono się na ocenie świadomości, stanu faktycznego i gotowości firm do wdrożenia racjonalnych usprawnień. Chodzi o działania, które ułatwiają zatrudnienie, awans i pracę w zawodzie osobom z niepełnosprawnościami i zarazem zwiększają ich produktywność na równi z innymi osobami bez obciążenia dla pracodawcy. Co ważne, potrzeba racjonalnych usprawnień powinna być zgłoszona przez osobę z niepełnosprawnością, a ich niewdrożenie bez uzasadnienia stanowi naruszenie zasady równego traktowania i może być jednym z przejawów dyskryminacji. Mimo to nadal mało osób pracujących wnioskuje o racjonalne usprawnienia, a głównym powodem jest brak wiedzy oraz strach przed reakcją otoczenia.

„W dzisiejszym świecie, gdzie różnorodność (także na rynku pracy) jest faktem, traktowanie wszystkich osób w ten sam sposób nie jest wystarczające do wyrównywania szans. Do każdej osoby trzeba podejść indywidualnie. Tutaj z pomocą przychodzą racjonalne usprawnienia, które – jak pokazało nasze badanie – wciąż są pojęciem obcym na rynku pracy. Chcemy to zmienić zachęcając zarówno pracodawców, jak i pracujące osoby z niepełnosprawnościami do wypracowywania nowych standardów, które pozwolą stworzyć przyjazne i inkluzywne miejsca pracy” – mówi Agata Robińska, prezeska zarządu Fundacji TAKpełnosprawni.

W badaniu wzięło udział 124 pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami, z czego 47,6% stanowiły duże firmy, 31,5% średnie, 12,9% małe i 8,1% mikro. Swoimi spostrzeżeniami podzieliło się także 449 osób z niepełnosprawnościami, wśród nich 374 było aktywnych na rynku pracy, a 75 nie pracowało, ale zamierzało podjąć zatrudnienie.

Racjonalne usprawnienia są cenne dla wszystkich zatrudnionych osób

Osoby z niepełnosprawnością zwracały uwagę, że największe wyzwanie dla nich stanowią bariery obecne na stanowiskach pracy, a nie niepełnosprawność. Zatem kluczowe jest podjęcie działań pozwalających na zniwelowanie różnic w zakresie możliwości fizycznych i intelektualnych osób zatrudnionych, właśnie poprzez wdrażanie racjonalnych usprawnień. A te, wbrew powszechnym obawom, nie zawsze wymagają od pracodawców dużych nakładów finansowych. Zdecydowana większość, bo ponad ¾ badanych pracodawców przyznała, że tylko część wdrożonych racjonalnych usprawnień wymagała od nich nakładów finansowych. Warto przy tym zaznaczyć, że w przypadku konieczności poniesienia kosztów, pracodawca ma możliwość pozyskania środków m.in. na wyposażenie lub przystosowanie stanowiska pracy do potrzeb osoby z niepełnosprawnością. Środki te, zgodnie z ustawą, PFRON przekazuje samorządom powiatowym. I to właśnie w swoim powiatowym urzędzie pracy lub powiatowym centrum pomocy rodzinie pracodawca może uzyskać informacje o dostępnym wsparciu.

Proste kroki wielkiej wagi

Wśród najczęściej wdrażanych racjonalnych usprawnień pracodawcy wymienili m.in.: elastyczny czas pracy, pracę na część etatu, dostosowany zakres obowiązków oraz dostępność architektoniczną. Z kolei osoby ankietowane wśród najczęściej spotykanych usprawnień organizacyjnych wskazywały: elastyczny czas pracy, pracę zdalną, ergonomiczne stanowisko czy spokojniejsze miejsce do pracy. Pomysłów na sprawdzone racjonalnie usprawnienia jest więcej, ich pełna lista jest dostępna w raporcie. Warto jednak pamiętać, że nie ma uniwersalnych rozwiązań pasujących do każdej organizacji. Racjonalne usprawnienia powinny być przede wszystkim dopasowane do charakteru danej firmy oraz potrzeb zatrudnionych w niej osób, a to z kolei wymaga otwartego dialogu pomiędzy pracodawcą a osobami ze zróżnicowanymi potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności. Dialog może być początkiem obustronnych korzyści – business case dla zatrudniania osób z niepełnosprawnościami jest oczywisty. Dopasowanie miejsca pracy do różnorodnych potrzeb przekłada się bezpośrednio na większą produktywność indywidualnej osoby, ale i zespołu, dostęp do nowych talentów, a także wzrost bezpieczeństwa psychologicznego, który ma wpływ na innowacyjność oraz zwiększoną retencję. Ponadto otwarta rozmowa na temat potrzeb i oczekiwań to element procesów partycypacyjnych i możliwość budowania sieci pracowniczych. Zapraszamy do lektury raportu pełnego inspiracji i pomysłów.

W raporcie można też znaleźć inspirujące wypowiedzi wielu osób z niepełnosprawnościami pracujących w polskich firmach, które podzieliły się swoją perspektywą i doświadczeniami związanymi z usprawnieniami w miejscu pracy. Obala to mit, że w Polsce brakuje inkluzywnych pracodawców dbających o wyrównywanie szans. Dodatkowo, przykłady firm pokazują, że wielu pracodawców aktywnie angażuje się w tworzenie przyjaznych i dostępnych miejsc pracy, a ich podejście do racjonalnych usprawnień potwierdza rosnącą świadomość i gotowość do wspierania osóbz niepełnosprawnościami.

Potrzeba zmian wciąż jest duża

Badanie pokazało również, że zaledwie 8,6% pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami, posiada politykę racjonalnych usprawnień. To zbiór zasad, który pełni funkcję drogowskazu, w jaki sposób dana firma podchodzi do tego zagadnienia. Kluczowym składnikiem sukcesu takiej polityki jest jasne i trwałe zobowiązanie wyższej kadry zarządzającej do jej przestrzegania. Niski odsetek firm, które mają zdefiniowaną politykę racjonalnych usprawnień pokazuje, jak dużo jest jeszcze do zrobienia w tym zakresie.

Pobierz raport

O badaniu

Badanie wspierała agencja badawcza SW Research. Patronat honorowy nad projektem objęła Ambasada Stanów Zjednoczonych. Partnerem merytorycznym jest ILO Global Business and Disability Network. Partnerami głównymi raportu są Orange Polska i Santander Bank Polska. O dostępność cyfrową raportu zadbał Atos.

O Fundacji

Fundacja TAKpełnosprawni promuje zatrudnienie i inkluzję osób z niepełnosprawnością na otwartym rynku pracy. Organizacja powstała, aby wspierać dwie ważne dla nas grupy: osoby z niepełnosprawnościami szukające zatrudnienia oraz świadomych pracodawców gotowych do tworzenia różnorodnych zespołów. Jesteśmy instytucją, która dodaje skrzydeł kandydatom i realnie walczy ze stereotypami w polskich firmach. Wierzymy, że każdy z nas, niezależnie od poziomu sprawności, ma mocne strony i wielkie możliwości.  Jesteśmy wyłącznym reprezentantem w Polsce globalnej sieci ILO Global Business and Disability Network – międzynarodowego forum firm i organizacji, które wymieniają się praktykami i współpracują na rzecz większej obecności osób z niepełnosprawnością na otwartym rynku pracy.

Agata Robińska

prezeska fundacji TAKpełnosprawni, która promuje kompleksowe podejście do zatrudniania i włączania osób z niepełnosprawnościami w polskich firmach. Prowadzona przez nią fundacja jest jedynym reprezentantem na Polskę międzynarodowej organizacji ILO Global Business and Disability Network. Autorka raportów „Pracodawca na TAK”, które popularyzują holistyczne podejście do zarządzania tematem różnorodności pod kątem sprawności oraz zawierają wiele dobrych praktyk oraz wskazówek i inspiracji zarówno dla pracodawców, jak i osób z niepełnosprawnościami. Ekspertka Diversity IN Check oraz jurorka Nagrody Karty Różnorodności Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Orędowniczka hasła „nie ma różnorodności bez niepełnosprawności”.